Mięczak zakaźny jest to choroba wirusowa wywoływana przez DNA wirus Molluscum contagiosum należącego do Poxviridae. Wyróżnia się cztery typy wirusa. Około 96% zakażeń wywołanych jest przez I typ wirusa. Wirus typu II częściej spotykany jest u osób zakażonych wirusem HIV.
Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osoba zakażoną lub pośrednio przez przedmioty. Choroba może wystąpić w każdym wieku. Częściej obserwuje się ją u dzieci uczęszczających do żłobków, przedszkoli, aktywnie seksualnych osób, osób świadczących i korzystających z komercyjnych usług seksualnych, pracowników gabinetów masażu, fizjoterapeutów, sportowców, osób uczęszczających na basen, do sauny, siłowni.
Mięczak zakaźny statystycznie częściej występuje u osób zakażonych wirusem HIV. Częstość występowania waha się od 5% do 18% i wzrasta do 33% jeżeli liczna limfocytów CD4 jest mniejsza niż 100 kom/μl.
Do rozprzestrzeniania się zmian skórnych może dochodzić również w wyniku auto zakażenia, np w trakcie golenia skóry lub jako wynik mechanicznego, niesterylnego usuwania zmian przez pacjenta. Ponadto, rozpowszechnianiu się zmian częściej obserwowane jest w przebiegu atopowego zapalenia , wyprysku i innych przewlekłych stanach zapalnych skóry.
Okres od zakażenia do wystąpienia zmian wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy. Zakażenie obejmuje wyłącznie naskórek, na podstawie którego tworzy się grudka. Wielkość grudek waha się od 2-5 mm, w rzadkich przypadkach powiększają się i osiągają 1-1,5 cm. W centralnej części niektórych grudek tworzy się charakterystyczne pępkowate zagłębienie. Mięczak jest koloru masy perłowej, cielistej lub szarobiałej. Wewnątrz zmiany znajduje się kaszowata wydzielina. Zmiany mogą występować pojedynczo lub w grupach.
Grudki mięczaka zakaźnego mogą swym wyglądem przypominać różne choroby skóry, czy błon śluzowych, np. kiłę. U osób z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odpornościowymi, np. z AIDS mogą wystąpić postaci skórne chorób oportunistycznych tj., kryptokokoza, kokcydioidomykoza, histoplazmoza, aspergiloza.
Mięczak zakaźny – leczenie
U osób z prawidłowym układem immunologicznym przebieg choroby z reguły jest łagodny i samoograniczający się. Choroba samoistnie ustępuje po kilku miesiącach. Leczenie nie jest konieczne. Usuwanie zmian ogranicza jednak samozakażenie i zakażenia innych osób. U osób z obniżoną odporności mięczak może utrzymywać się przez wiele miesięcy. Zaleca się wówczas leczenie choroby podstawowej i równoczasowo mięczaka zakaźnego. Po przechorowaniu nie ma trwałej odporności. Może dojść do ponownego zakażenia. Pozostawienie mięczaków do spontanicznego ustąpienia, szczególnie w obrębie powiek i twarzy, jest często uzasadnione u małych dzieci, u których leczenie może być bolesne i powodować duży stres.
Leczenie miejscowe. W leczeniu miejscowym wykorzystuje się różne preparaty działające drażniąco i zapalnie w miejscu grudek. Zalicza się do nich: kwas salicylowy, mlekowy; azotan srebra, kantarydyna, tretynoina, inne. Skuteczność w/w preparatów jest różna.
Wodorotlenek potasu stosuje się miejscowo na każdą grudkę do czasu powstania miejscowego stanu zapalnego i owrzodzenia, a następnie zawartość grudki usuwa się mechanicznie.
Leczenie zabiegowe. W leczeniu zabiegowym wykorzystuje się łyżeczkowanie, elektrokoagulację, krioterapię, laseroterapię. Można stosować połączenie terapii miejscowych z zabiegowymi.
Do czasu wyleczenia/ustąpienia zmian wskazane jest zachowanie abstynencji seksualnej, zaprzestanie sportów kontaktowych, …
W przypadku rozpoznania mięczaka zakaźnego należy wykluczyć inne choroby z grupy STI.
