HPV, Kłykciny kończyste, brodawki płciowe

HPV, Kłykciny kończyste, brodawki płciowe

Wirus HPV (Human Papillomavirus), brodawczak ludzki powoduje rozwój guzków skóry określanych jako kłykciny kończyste lub brodawki płciowe. Wyróżnia się 150-200 typów tego wirusa.

Brodawki narządów płciowych i odbytu określane są jako kłykciny kończyste (condylomata acuminata).  Blisko 90% kłykcin spowodowanych jest zakażeniem HPV typ 6 i HPV typ 11. Powodują łagodny rozrost skóry i błon śluzowych. Oba te wirusy mają niski potencjał nowotworzenia. Pozostałe 10% kłykcin wywołanych jest przez HPV typ 1-6, 10, 11, 16, 18, 30, 31, 33, 35, 39-45, 51-59, 70, 83. Niektóre z nich mają średni potencjał onkogenny, tj. typ 33, 35, 39, 40, 43, 45, 51-56, 58, inne wysoki, tj.  typy 16, 18. U około 10-15% osób występuje więcej niż jeden typ wirusa.

W zdecydowanej większości przypadków, do zakażenia dochodzi podczas bezpośredniego kontaktu ze zmienioną chorobowo skórą lub błonami śluzowymi. Ryzyko zakażenia biernego przez przedmioty np ręczniki, bieliznę jest małe, większe natomiast przez zabawki erotyczne.

Częstość występowania kłykcin jest największa u osób pomiędzy 17 a 33 rokiem życia, a szczyt zachorowań przypada w wieku 20-24 lat. Przede wszystkim występują u młodych osób rozpoczynających życie seksualne. Szczególnie narażone są osoby mające przygodne, niezabezpieczone kontakty seksualne, osoby mające wielu partnerów /partnerek seksualnych, korzystające z komercyjnych usług seksualnych.

Okres od zakażenia do wystąpienia zmian skórnych zawiera się od kilku tygodni do kilku miesięcy, średnio trzy miesiące. U niektórych osób, pomimo zakażenia, nie powstają kłykciny kończyste. Faza utajonego zakażenia zakażenia może utrzymywać się od miesiąca do kilku lat.

HPV u kobiet

W zależności od sposobu aktywności seksualnej kłykciny kończystemogą być zlokalizowane:

• stosunek waginalny – okolica wzgórka łonowego, pachwin, wejścia do pochwy, warg sromowych, szyjki macicy,
• stosunek oralny – język, wewnętrzna strona policzków, łuki podniebienne, krtań,
• stosunek analny – okolica odbytu, kanał odbytu, bańka odbytnicy,

Kobieta, u której stwierdzono kłykciny kończyste, powinna pilnie zgłosić się do ginekologa celem oceny szyjki macicy, wykonania cytologii oraz pobraniem wymazu do badań genetycznych. U kobiety w ciąży kłykciny mogą być przyczyną zakażenia dziecka w trakcie porodu.  Usunięcie kłykcin powinno odbyć się jak najszybciej, aby nie dochodziło do powstawania nowych zmian i wzrostu obecnych. Po usunięciu obowiązuje okresowa samokontrola i okresowa kontrola w Poradni ginekologicznej. Również partner seksualny powinien zgłosić się do lekarza celem przeprowadzenia badania.

HPV u mężczyzn

W zależności od sposobu aktywności seksualnej kłykciny mogą być zlokalizowane:

• stosunek waginalny – okolica krocza, penis, moszna, pachwiny,
• stosunek oralny – język, wewnętrzna strona policzków, łuki podniebienne, krtań,
• stosunek analny – okolica odbytu, kanał odbytu, bańka odbytnicy,

Zmiany skórne narządów płciowych, we wczesnym etapie choroby, większość mężczyzn zauważa dość szybko, ale tylko niektórzy zgłaszają swój problem lekarzowi. Nieuzasadniony wstyd i zażenowanie sprawia, że do lekarza mężczyźni zgłaszają się z licznymi, rozsianymi zmianami. Usunięcie kłykcin jest jedyną skuteczną metodą leczenia. Jak dotąd nie wynaleziono leku o udowodnionej skuteczności przeciw wirusowi HPV.  Po usunięciu  zmian obowiązuje okresowa samokontrola, a raz w roku kontrola u lekarza. Również partnerka seksualna powinna zgłosić się do lekarza.

Diagnostyka HPV

1. Wiele kłykcin ma bardzo charakterystyczny wygląd. Do rozpoznania wystarczy badanie przedmiotowe.
2. Dermatoskopia.
3. Test z 5% kwasem octowym.
4. Badania genetyczne.
5. Cytologia.
6. Histopatologia.

Leczenie HPV

U około 1/3 osób kłykciny kończyste w ciągu czterech miesięcy mogą ulec samoistnemu wyleczeniu. Mimo tego u wszystkich zaleca się leczenie kłykcin celem ograniczenia szerzenia się zakażenia.

Niezabiegowe. Leczenie przeprowadza pacjent w warunkach domowych.

1. Sinekatechina – Veregen (maść). Kłykcinę smaruje się maścią trzy razy w ciągu doby. Leczenie jest długie, stosuje się je do ustąpienia zmian.
2. Imikwimod – Aldara (krem), Zyclara (krem).  Krem nakłada się bezpośrednio na zmianę i pozostawia na około 8 godzin. Następnie zmianę należy umyć pod bieżącą woda.  Zabieg powtarza się trzy razy w tygodniu do ustąpienia zmian, nie dłużej niż 4 miesiące. W trakcie leczenia powstają miejscowe skutki uboczne, tj. pieczenie, ból, zaczerwienienie, owrzodzenie. 
3. Podofilotoksyna – Condyline (płyn), Wartec (krem). Płyn nakłada się aplikatorem z oczkiem na zmianę dwa razy dziennie i pozostawia na cztery godziny. Po tym czasie skórę zmianę należy umyć wodą. Zabieg powtarza się przez 3 dni, po czym należy zrobić 4 dni przerwy. maksymalny czas leczenia – miesiąc. Zdrową skórę wokół zmiany można posmarować wazeliną. W trakcie leczenia powstają miejscowe skutki uboczne, tj. pieczenie, ból, zaczerwienienie, owrzodzenie. 

Zabiegowe. Leczenie przeprowadza lekarz w gabinecie zabiegowym. Odsetek wyleczeń jest największy, a nawrotów najmniejszy.

1. Elektrokoagulacja  –  umów wizytę
2. Krioterapia. Zalecana w ciąży.
3. Laseroterapia
4. Chirurgiczne wycięcie

Profilaktyka – Szczepionki

W sprzedaży dostępne są trzy szczepionki przeciw wirusowi. Zawierają najczęściej spotykane typy wirusa HPV. Szczepionki przeznaczone są kobiet i mężczyzn po 9 roku życia. Szczepienia zapobiegają wystąpieniu zmian przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy, sromu, pochwy, penisa, odbytu oraz  kłykcin kończystych.

Cervarix szczepionka przeciw  HPV typ 16, 18. Zalecany schemat szczepień 0, 1, 6 miesięcy. 

Silgard szczepionka przeciw  HPV typ 6, 11, 16, 18. Zalecany schemat szczepień 0, 2, 6 miesięcy.

Gardasil szczepionka przeciw HPV typ 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58. Zalecany schemat szczepień 0, 2, 6 miesięcy.